Sekülerlik, Latince “saecularis” sözcüğünden türetilmiş bir kelimedir. Bu sözcük, yüzyıllık, yüzyıl içinde bir defa olan veya dünyevi, ahiretin dışında kalan anlamlarına gelir. Sekülerlik, din ve devlet işlerinin birbirinden ayrılması veya dinden bağımsız olması anlamına gelen bir kavramdır. Sekülerlik, Türkiye’de laiklik ile karıştırılan ancak farklı boyutları olan bir olgudur.
Sekülerlik ve laiklik arasındaki farklar
Sekülerlik ve laiklik arasındaki farklar, hem tarihsel hem de kurumsal olarak ortaya çıkar. Sekülerlik, Orta Çağ’da Hristiyanlıkta, dinî ve ruhanî olmayan, manastır düzeninin bir parçası olmayan anlamında kullanılmıştır. Sekülerlik, daha sonra Avrupa’da, dinin toplumsal ve siyasal hayattan geri çekilmesi, bilim ve felsefenin gelişmesi, aydınlanma hareketleri ve sanayi devrimi gibi süreçlerle birlikte yaygınlaşmıştır.
Laiklik ise, Fransız Devrimi’nden sonra ortaya çıkan ve dinin devlet yönetiminden uzaklaştırılması, din ve vicdan özgürlüğünün sağlanması, dinî kurumların devlet denetimine alınması gibi ilkeleri içeren bir kavramdır. Laiklik, Türkiye’de Cumhuriyet döneminde, Atatürk’ün öncülüğünde, dinin siyasetten ayrılması, din eğitiminin devlet kontrolüne alınması, dinî kurumların kapatılması, dinî sembollerin kamusal alandan kaldırılması gibi uygulamalarla hayata geçirilmiştir.
Sekülerlik nasıl anlaşılır?
Sekülerlik, hem bir ideoloji hem de bir gerçeklik olarak anlaşılabilir. Sekülerlik, bir ideoloji olarak, dinin toplumsal hayatın her alanından çıkarılması, dinin bireysel bir tercih haline getirilmesi, dinin rasyonel ve bilimsel düşüncenin karşısında görülmesi gibi görüşleri savunur. Sekülerlik, bir gerçeklik olarak, dinin toplumsal hayatın her alanında etkili olmadığı, dinin bireysel bir tercih haline geldiği, dinin rasyonel ve bilimsel düşüncenin yanında var olduğu gibi durumları ifade eder.
Sekülerlik, farklı ülkelerde ve farklı toplumlarda farklı şekillerde yaşanabilir. Sekülerlik, bazı ülkelerde dinin devletten tamamen ayrılması, bazı ülkelerde dinin devlet tarafından korunması, bazı ülkelerde ise dinin devletle işbirliği yapması şeklinde olabilir. Sekülerlik, bazı toplumlarda dinin bireysel bir tercih haline gelmesi, bazı toplumlarda dinin toplumsal bir değer olarak kalması, bazı toplumlarda ise dinin toplumsal bir direniş aracı olarak kullanılması şeklinde olabilir.
Sekülerlik, hem din hem de devlet için farklı sonuçlar doğurabilir. Sekülerlik, din için hem bir tehdit hem de bir fırsat olabilir. Sekülerlik, dinin toplumsal ve siyasal hayattan geri çekilmesine, dinin anlam ve değer kaybetmesine, dinin bireysel ve özel bir alan haline gelmesine neden olabilir. Sekülerlik, dinin toplumsal ve siyasal hayata yeniden dönmesine, dinin anlam ve değer kazanmasına, dinin bireysel ve özel bir alanın ötesine geçmesine de imkan sağlayabilir. Sekülerlik, devlet için hem bir zorluk hem de bir kolaylık olabilir. Sekülerlik, devletin dinle ilişkisini düzenlemesini, dinin toplumsal ve siyasal taleplerine cevap vermesini, dinin kamusal alanda nasıl yer alacağını belirlemesini zorlaştırabilir. Sekülerlik, devletin dinle ilişkisini sınırlamasını, dinin toplumsal ve siyasal taleplerine karşı çıkmasını, dinin kamusal alanda yer almasını engellemesini kolaylaştırabilir.
Sekülerlik, hem din hem de devlet için farklı sorular ve tartışmalar gündeme getirir. Sekülerlik, din için, dinin toplumsal ve siyasal rolü nedir, dinin toplumsal ve siyasal talepleri nelerdir, dinin kamusal alanda nasıl temsil edilmesi gerekir gibi sorular ve tartışmalar gündeme getirir. Sekülerlik, devlet için, devletin dinle ilişkisi nasıl olmalıdır, devletin dinin toplumsal ve siyasal taleplerine nasıl yaklaşması gerekir, devletin dinin kamusal alanda nasıl yer almasına izin vermesi gerekir gibi sorular ve tartışmalar gündeme getirir.
Sekülerlik, hem din hem de devlet için farklı seçenekler ve alternatifler sunar. Sekülerlik, din için, dinin toplumsal ve siyasal hayattan çekilmesi, dinin toplumsal ve siyasal hayata katılması, dinin toplumsal ve siyasal hayatı dönüştürmesi gibi seçenekler ve alternatifler sunar. Sekülerlik, devlet için, devletin dinle ilişkisini kesmesi, devletin dinle ilişkisini koruması, devletin dinle ilişkisini yenilemesi gibi seçenekler ve alternatifler sunar.
Sekülerlik, hem din hem de devlet için farklı sonuçlar, sorular, tartışmalar, seçenekler ve alternatifler sunan, hem bir ideoloji hem de bir gerçeklik olan, hem tarihsel hem de kurumsal olarak farklılaşan, hem Türkiye’de hem de dünyada önemli bir kavramdır. Sekülerliği anlamak için, hem din hem de devlet açısından, hem tarihsel hem de kurumsal olarak, hem Türkiye’de hem de dünyada, sekülerliğin farklı boyutlarını ve etkilerini göz önünde bulundurmak gerekir.