Cumhuriyetin ilanından sonra kurulan İstiklal Mahkemelerinde yargılanarak darağacına gönderilen Ankaralı İbrahim Edhem Efendi, şehadetininin 99. yılında anılıyor.
Cumhuriyetin ilanından sonra kurulan İstiklal Mahkemeleri, binlerce âlimi yargılayarak bazılarını mazlumca idam etti. Bu âlimlerden biri de 22 yaşındaki İbrahim Edhem Efendi oldu. Ankara'da doğan ve genç yaşında İslam'ı anlatmak ve toplumu ıslah etmek için çaba harcayan Edhem Efendi, hakkı savunduğu için idam edildi.
Ankara'da 1903 yılında zengin ve tanınmış bir aileden, Gençoğullarından Dedezade Hüseyin Efendinin oğlu olarak dünya gelen İbrahim Edhem Efendi, babasının teşvikleriyle çocukluğundan itibaren Kur'an eğitimine başladı. Hafızlığı tamamladı, Rüştiyeyi bitirdi. Medreselerde dini ilimler okudu. İcazet alarak vaiz oldu.
Cumhuriyetin ilk yıllarında kadınların giyim ve tesettürlerinin uygun olmadığını gören Edhem Efendi, İstanbul Beyazıt Camii'nde tesettür üzerine bir vaaz vererek örtünmenin önemini ayet ve hadislerle anlatır.
Camilerde verdiği vaazları ve yaptığı konuşmaları halkın beklentilerini kamuoyuna mal etmek üzere küçük hacimli bir de kitapçık hazırladı. "Hayat-ı Beşer ve İslamiyet'te Ahlak ve Kadınlarda Tesettür" kitabı İstanbul'da Matbaayı Osmani'de beş bin adet basıldı. Edhem Efendi, bu baskı için cebinden elli lira harcadı. Bu kitap piyasaya çıkıp okuyucuya ulaştıktan sonra Edhem Efendi, basını eleştirdiği, içki yasağına destek verdiği ve içki yasağı kanununa destek veren İzmir müftüsü Hoca Rahmetullah Efendinin yayınladığı beyannamelere imza atıp katkıda bulunduğu için İstanbul basınının toplu saldırısına uğradı. Başta resmi ideolojinin organı olan Hakimiyet-i Milliye, Akşam, Tanin, Cumhuriyet, Karagöz, Yeni Mecmua ve Resmi Gazete'nin tepkileri ağır oldu.
Cumhuriyetin ilanından önce herhangi bir sorun yaşamayan Edhem Efendinin, 6 Ocak 1924'te günlük bir gazetede Edhem Efendinin İstiklal Mahkemesinde yargılanacağını haber verir. Bu haberin ardından İstanbul İstiklal Mahkemesi, dini siyasete alet ettiği gerekçesiyle Edhem Efendiyi tutuklar. Görülen mahkeme sonucunda 1 yıl hapis cezasına çarptırılır.
Mahkeme 6 Temmuz 1925'te Edhem Efendinin Şeyh Sait kıyamının amil ve faillerinden olduğu gerekçesiyle idamına ittifakla karar verir. 7 Temmuz 1925 günü Urfa'da henüz 22 yaşındaki Edhem Efendi darağacına gönderilir. İdam günü hicri tarih 1347 Muharrem ayını gösteriyordu.
İdam edilen Edhem Efendi, Şanlıurfa Bediüzzaman mezarlığına defnedilirken bugün halen kabri, Müslümanlar tarafından ziyaret ediliyor.
Dr. Mehmet Sılay'ın İbrahim Ethem ile ilgili notunda ise şu ifadeler yer aldı:
" Ankaralı Hafız İbrahim Ethem 22 yaşında Urfa'da Halilurrahman Camisinde verdiği bir vaazdan sonra "Hayatı Beşer İslam Ahlakı Ve Kadınlarda Tesettür" kitabından dolayı Şark İstiklal Mahkemesi tarafından salben asılarak infaz edilmiştir. Bu bir engizisyon mahkemesidir. Karar makamında hukuk adamları yoktur. Avukat yoktur. Temyiz ve delil yoktur. Cezayı tebdil ve ettekeme yoktur. 6 Temmuz 1925 sabahı Urfa Hükümet Konağının avlusunda idam edildi. Yıkanmadı kefenlenmedi ve cenaze namazı kılınmadı. Ankara'daki ana babasına haber verilmedi. Urfalılar bu genç şehide sahip çıktılar. Bediüzzaman kabristanına giriş kapısının önündeki ilk mezardır.
