Türkiye’de siyasi partiler, 1982 Anayasası ve Siyasi Partiler Kanunu’na göre kurulur ve faaliyet gösterir. Türkiye’de siyasi parti kurmak için en az 30 Türk vatandaşının bir araya gelmesi yeterlidir. Siyasi partiler, İçişleri Bakanlığı’na başvurarak kuruluş bildiriminde bulunur ve gerekli belgeleri sunar. Siyasi partiler, parti tüzüğü ve programı ile ülke çapında faaliyet gösterir.
Türkiye’de siyasi parti sayısı zaman içinde değişiklik göstermektedir. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın kayıtlarına göre, 26 Aralık 2021 tarihi itibarıyla Türkiye’de aktif halde 124 siyasi parti bulunmaktadır. Bu partilerin çoğu 2000 yılından sonra kurulmuştur. 2021 yılında ise 21 yeni siyasi parti kurulmuştur.
Ancak Türkiye’de kurulu olan tüm siyasi partiler seçime giremez. Seçime girebilmek için Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) belirlediği şartları yerine getirmek gerekir.
Bu şartlar şunlardır:
- En az altı ay önce kurulmuş olmak
- En az yarısında il başkanlığı veya il delegesi bulunan illerde teşkilatlanmış olmak
- En az yüzde 10 oranında büyük kongre delegesi seçmiş olmak
- En az yüzde 10 oranında ilçe başkanlığı veya ilçe delegesi seçmiş olmak
- En az yüzde 10 oranında belediye başkan adayı göstermiş olmak
YSK’nın açıkladığı son listeye göre, bu şartları sağlayan ve seçime girebilen siyasi parti sayısı sadece 19’dur.
Bu partiler şunlardır:
- Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti)
- Cumhuriyet Halk Partisi (CHP)
- Halkların Demokratik Partisi (HDP)
- Milliyetçi Hareket Partisi (MHP)
- İyi Parti
- Saadet Partisi
- Demokrat Parti (DP)
- Büyük Birlik Partisi (BBP)
- Demokrasi ve Atılım Partisi (DEVA)
- Gelecek Partisi
- Halkın Kurtuluş Partisi (HKP)
- Vatan Partisi
- Bağımsız Türkiye Partisi (BTP)
- Demokratik Sol Parti (DSP)
- Emek Partisi (EMEP)
- Hak ve Özgürlükler Partisi (HAK-PAR)
- Türkiye Komünist Partisi (TKP)
- Yeniden Refah Partisi
- Memleket Partisi
Türkiye’de seçime giren siyasi partilerden bazıları ise TBMM’de temsil edilmektedir.
TBMM’deki siyasi parti sayısı ise 14’tür. Bu partiler şunlardır:
- Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti): 289 milletvekili
- Cumhuriyet Halk Partisi (CHP): 138 milletvekili
- Halkların Demokratik Partisi (HDP): 55 milletvekili
- Milliyetçi Hareket Partisi (MHP): 48 milletvekili
- İyi Parti: 37 milletvekili
- Saadet Partisi: 2 milletvekili
- Demokrat Parti (DP): 2 milletvekili
- Büyük Birlik Partisi (BBP): 1 milletvekili
- Demokrasi ve Atılım Partisi (DEVA): 11 milletvekili
- Gelecek Partisi: 9 milletvekili
- Halkın Kurtuluş Partisi (HKP): 1 milletvekili
- Vatan Partisi: 1 milletvekili
- Yeniden Refah Partisi: 1 milletvekili
- Memleket Partisi: 4 milletvekili
