OHAL, Anayasa’nın 119. maddesine göre Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu tarafından ilan edilebilir. OHAL’in süresi altı ayı geçemez. OHAL koşulları devam ediyorsa, TBMM’nin onayıyla her seferinde dört aydan fazla olmamak üzere uzatılabilir. OHAL, bir ilde, bir bölgede veya bütün ülkede geçerli olabilir.
OHAL’in Hukuki Sonuçları
OHAL ilan edilmesi, uluslararası hukuktan doğan yükümlülükler ihlal edilmemek kaydıyla, temel hak ve hürriyetlerin kullanılmasının kısmen veya tamamen durdurulmasına veya bunlar için Anayasa’da öngörülen güvencelere aykırı tedbirler alınmasına imkan verir. Örneğin, kişinin yaşama hakkı, maddi ve manevi varlığının bütünlüğü, din, vicdan, düşünce ve kanaat özgürlüğü, suç ve cezaların geriye yürütülmemesi, suçluluğun mahkeme kararıyla saptanması gibi haklar dokunulmazken, kişi hürriyeti, haberleşme hürriyeti, basın hürriyeti, toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkı, seyahat hürriyeti, dernek kurma hakkı, grev hakkı gibi haklar kısıtlanabilir veya askıya alınabilir.
OHAL ilan edilmesi, ayrıca Bakanlar Kurulu’na kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi verir. Kanun hükmünde kararnameler, OHAL’in gerektirdiği konularda ve sürede çıkarılabilir. Kanun hükmünde kararnameler, Cumhurbaşkanı tarafından imzalanarak Resmi Gazete’de yayımlanır. Kanun hükmünde kararnameler, TBMM tarafından onaylanmadan yürürlüğe girer. Kanun hükmünde kararnamelerin yargısal denetimi de sınırlıdır.
OHAL’in Uygulama Alanı
OHAL’in uygulanmasında görev ve yetki, OHAL bir ili kapsıyorsa il valisine, bir bölge valiliğine bağlı birden çok ilde ilan edilmesi halinde bölge valisine, birden fazla bölge valisinin görev alanına giren illerde veya bütün yurtta ilan edilmesi halinde koordinasyon ve işbirliği sağlanmak suretiyle bölge valilerine aittir. OHAL’in uygulanmasında, vatandaşlara para, mal ve çalışma yükümlülükleri getirilebilir. OHAL’in uygulanmasına ilişkin kararlar, Resmi Gazete’de yayımlanır.
