Mekruh, sözlükte “çirkin bulmak, kötü görmek, istememek” gibi anlamlara gelen kerh kökünden türemiş bir kelimedir. Usûl-i fıkıh terimi olarak mekruh ise “şâriin yapılmamasını kesin ve bağlayıcı olmayan bir tarzda istediği fiil” şeklinde tanımlanır. Mekruh, haram gibi kesin bir yasaklama değil, tercih edilmeyen bir davranıştır. Mekruh olan bir şeyi terk etmek sevap, yapmak ise günah değildir.
Mekruhun anlaşılması
Mekruhun anlaşılması için nasların iyi incelenmesi gerekir. Naslar, Kur’an ve sünnet gibi şeriatın kaynaklarıdır. Naslarda, bir fiilin haram, vacip, sünnet veya mekruh olduğuna dair açık veya zımni bir delil bulunması halinde, o fiilin hükmü belirlenir. Eğer naslarda bir fiilin hükmüne dair bir delil yoksa, o fiil mubah (serbest) kabul edilir.
Mekruhun anlaşılmasında, nasların lafzı, manası, sıhhati, neshi, ameli, mütevatiri, ahadi, zanni, kati, mücmeli, mübeyyin, müşkil, müteşabih gibi özellikleri dikkate alınır. Ayrıca, nasların mekruh hükmüne işaret eden bazı kelimeleri de bilinmesi gerekir. Bunlar arasında “yakîn”, “kerih”, “müstekreh”, “müstehab”, “mübah”, “müfsid”, “müteaddi”, “müteferri”, “mütekebbir”, “mütekeffir”, “mütekeffil”, “mütekeffir”, “mütekeffir”, “mütekeffir”, “mütekeffir”, “mütekeffir”, “mütekeffir”, “mütekeffir”, “mütekeffir”, “mütekeffir”, “mütekeffir”, “mütekeffir”, “mütekeffir”, “mütekeffir” gibi kelimeler sayılabilir.
Mekruhun çeşitleri
Mekruh, mezhebe göre farklılık gösterir. Hanefi mezhebine göre mekruh; tahrimen mekruh ve tenzihen mekruh olmak üzere iki kısma ayrılır. Tahrimen mekruh; harama yakın olan mekruhtur. Yapılmaması vacip, yapıldığı takdirde günahkar olunur. Tenzihen mekruh; helale yakın olan mekruhtur. Yapılmaması sünnet, yapıldığı takdirde kınanır.
Şafii mezhebine göre ise mekruh tek çeşittir. Şer’in terkedilmesini kesin ve bağlayıcı olmadan istediği şeydir. Bunu terkeden medhedilir, sevap alır, yapan da zemmedilmez, cezalandırılmaz.
