Izol aşireti, tarihi olarak Dersim, Bingöl, Muş, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ ve Malatya illerinde yerleşik olmuştur. Günümüzde ise bu illerin yanı sıra Ankara, İstanbul, İzmir, Adana, Mersin gibi büyük şehirlere de göç etmişlerdir. Izol aşireti, yaklaşık 300 bin nüfusa sahiptir .
İzol aşiretinin kökeni ve tarihi nasıldır?
Izol aşiretinin kökeni ve tarihi hakkında kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak bazı kaynaklara göre Izol aşireti, 16. yüzyılda Safevi Devleti’ne karşı Osmanlı Devleti’ne bağlılığını bildiren Şeyh Ubeydullah Nehri’nin soyundan gelmektedir . Bazı kaynaklara göre ise Izol aşireti, 17. yüzyılda Dersim bölgesine yerleşen ve daha sonra bölgedeki diğer Kürt aşiretleriyle ittifak kuran Zaza kökenli bir aşirettir .
Izol aşireti, tarihi boyunca hem Osmanlı Devleti’ne hem de Türkiye Cumhuriyeti’ne karşı çeşitli isyanlara katılmıştır. Bunlardan en önemlileri şunlardır:
- 1834 yılında Dersim’de başlayan ve 1847 yılına kadar süren Seyyid Rıza isyanı.
- 1879 yılında Bingöl’de başlayan ve 1881 yılına kadar süren Şeyh Ubeydullah isyanı.
- 1916 yılında Muş’ta başlayan ve 1918 yılına kadar süren Şeyh Said isyanı.
- 1925 yılında Diyarbakır’da başlayan ve 1927 yılına kadar süren Şeyh Said isyanı.
- 1937-1938 yılları arasında Dersim’de başlayan ve 1939 yılına kadar süren Dersim isyanı.
Izol aşiretinin kültürü ve yaşam tarzı nasıldır?
Izol aşiretinin kültürü ve yaşam tarzı, geleneksel Kürt kültürüne dayanmaktadır. Izol aşireti, Sünni İslam inancına sahiptir ve Nakşibendi tarikatına bağlıdır. Aynı zamanda Alevi-Bektaşi kültüründen de etkilenmiştir. Izol aşireti, Kürtçe’nin Kurmanci lehçesini konuşmaktadır. Bazı bölgelerde ise Zazaca konuşulmaktadır.
Izol aşiretinin yaşam tarzı, geçim kaynaklarına göre değişmektedir. Bazı bölgelerde hayvancılık ve tarım yaparken, bazı bölgelerde ticaret ve sanayi ile uğraşırlar. Izol aşireti, geleneksel Kürt giysilerini giymekte ve Kürt müziği dinlemektedir. Izol aşireti, düğün, bayram, cenaze gibi özel günlerde bir araya gelerek dayanışma ve kaynaşma gösterirler.
