Sure, adını ilk ayetinde geçen ve “kuşluk vakti” anlamına gelen “duha” kelimesinden almıştır. Sure, aynı zamanda “Vedduha” olarak da bilinir. Surede, Hz. Peygamber’e Allah’ın veda etmediği ve darılmadığı, ahiretin dünyadan daha hayırlı olduğu, Allah’ın kendisine pek çok nimet verdiği, bu yüzden yetime ve yoksula iyi davranması gerektiği bildirilmektedir.
Duha Suresi’nin Fazileti ve Önemi
Duha Suresi’nin fazileti ve önemi hakkında pek çok hadis-i şerif vardır. Bu hadislerden bazıları şunlardır:
- Resulullah (sav) şöyle buyurmuştur: “Kim Duha Suresi’ni okursa, Allah ona Kur’an’ı okumuş gibi sevap verir.” (Tirmizi, Fezailu’l-Kur’an, 9)
- Resulullah (sav) şöyle buyurmuştur: “Kim Duha Suresi’ni her gece okursa, Allah onu her türlü beladan korur.” (İbn-i Kesir, Tefsiru’l-Kur’ani’l-Azim, VIII/472)
- Resulullah (sav) şöyle buyurmuştur: “Kim yatağına girince Duha Suresi’ni okursa, Allah ona yeterli bir koruyucu gönderir.” (Ebu Davud, Edeb, 100)
Bu hadislerden anlaşıldığı üzere, Duha Suresi’nin okunması hem dünya hem de ahiret hayatı için büyük faydalar sağlamaktadır. Duha Suresi, Hz. Peygamber’e Allah’ın rahmetini ve nimetlerini hatırlatır ve onu teselli eder. Bu sureyi okuyan kişi, Allah’ın rızasını kazanır, günahlarından arınır ve belalardan korunur.
Duha Suresi’nin Arapça yazılışı ve Türkçe okunuşu şöyledir:
بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّح۪يمِ وَالضُّحٰىۙ ﴿١﴾ وَالَّيْلِ اِذَا سَجٰىۜ ﴿٢﴾ مَا وَدَّعَكَ رَبُّكَ وَمَا قَلٰىۜ ﴿٣﴾ وَلَلْاٰخِرَةُ خَيْرٌ لَكَ مِنَ الْاُولٰىۜ ﴿٤﴾ وَلَسَوْفَ يُعْط۪يكَ رَبُّكَ فَتَرْضٰىۜ ﴿٥﴾ اَلَمْ يَجِدْكَ يَت۪يمًا فَاٰوٰىۜ ﴿٦﴾ وَوَجَدَكَ ضَالًّا فَهَدٰىۜ ﴿٧﴾ وَوَجَدَكَ عَائِلًا فَاَغْنٰىۜ ﴿٨﴾ فَاَمَّا الْيَت۪يمُ فَلَا تَقْهַرۜ ﴿٩﴾ وَاَمَّا السَّائِلُ فَ֠لَا تَنْهَرۜ ﴿١٠﴾ وَاَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ ﴿١١
Bismillâhi’r-Rahmâni’r-Rahîm.
1- Vedduha
2- Velleyli iza seca
3- Ma vedde’ake rabbüke ve ma kala
4- Ve lel’ahıretü hayrün leke minel’ula
5- Ve lesevfe yu’tıyke rabbüke feterda
6- Elem yecidke yetiymen feava
7- Ve vecedeke dallen feheda
8- Ve vecedeke 'ailen feağna
9- Femmel yetiyme fela takher
10- Ve emmessaile fela tenher
11- Ve emma binı’meti rabbike fehaddis
Duha Suresi’nin Türkçe anlamı ise şöyledir:
Rahmân ve Rahîm olan Allah’ın adıyla.
1- Andolsun kuşluk vaktine
2- ve dindiği zaman o geceye ki,
3- Rabbin sana veda etmedi ve darılmadı!
4- Ve kesinlikle senin için sonu önünden (ahiret dünyadan) daha hayırlıdır.
5- ileride Rabbin sana verecek de hoşnut olacaksın!
6- O, seni bir yetim iken barındırmadı mı?
7- Seni, yol bilmez iken (doğru) yola koymadı mı?
8- Seni bir yoksul iken zengin etmedi mi?
9- Öyle ise, sakın yetime kahretme (onu horlama)!
10- El açıp isteyeni de azarlama!
11- Fakat Rabbinin nimetini anlat da anlat!
Duha Suresi’nin Tefsiri
Duha Suresi’nin tefsiri hakkında farklı görüşler vardır. Bazı alimler, surenin Mekke’de, bazıları ise Medine’de indiğini söylemişlerdir. Mekke’de indiğini söyleyenler, Mekkeli müşriklerin Hz. Peygamber’e gelerek “Bize rabbinin soyunu anlat” dediklerini, bunun üzerine bu surenin indiğini bildiren rivayetleri delil getirmişlerdir (Ahmed b. Hanbel, Müsned, V/133-134). Medine’de indiğini söyleyenler ise yahudilerle hıristiyanların Hz. Peygamber’e yönelttikleri Allah hakkındaki sorulara bir cevap olmak üzere Cebrail’in Hz. Peygamber’e gelip “Vedduha” suretini okuduğunu bildiren rivayetleri delil göstermişlerdir (Taberi, Camiu’l-Beyan, XXX/148; Razi, Mefatihu’l-Gayb, XXXII/27). Ancak surenin üslubu ve içeriği Mekke döneminde indiği izlenimini vermektedir.
Surenin konusu, Hz. Peygamber’e Allah’ın veda etmediği ve darılmadığı, ahiretin dünyadan daha hayırlı olduğu, Allah’ın kendisine pek çok nimet verdiği, bu yüzden yetime ve yoksula iyi davranması gerektiğidir. Surede geçen “vedduha” kelimesi hem kuşluk vaktini hem de güneşi ifade eder. Bu kelimeyle Allah’ın nurunun ve rahmetinin Hz. Peygamber’e ulaştığı belirtilir. Surede ayrıca geceye de yemin edilir. Bu da gecenin karanlığından sonra sabahın aydınlığına kavuşmanın bir müjdesidir.