CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, badem, fındık, fıstık ve ceviz gibi ürünlerde ağaç sayısının artmasına karşın üretimde yaşanan düşüşe ilişkin yazılı açıklama yaptı.
“Badem ağacı sayısı arttı ama ithalat bitmedi"
Türkiye’de badem ağaçlarının sayısının artmasına karşılık hala ithalatın hala devam ettiğini belirten Gürer, bu yılın ilk yarısında 19 bin 991 ton badem ithalatı karşılığında 73 milyon 221 dolar ödendiğini dile getirdi. Fiyatların ise ithalata rağmen arttığını belirten Gürer, şunları kaydetti:
“2023 yılında 37 bin 857 ton badem ithalatına karşılık 152 milyon 270 bin dolar, 2024 yılının ilk yarısında ise 19 bin 991 ton ithalat karşılığında 73 milyon 221 dolar ödendi. Badem fiyatları ise ithalata rağmen arttı. Ülkemizde badem ağacı sayısındaki artışa karşılık ithalat bitmedi.
2022 yılı itibarıyla badem ağacı sayısı,13 bin 616'sı meyve veren, 7 bin 670'i ise meyve vermeyen olmak üzere toplamda 21 bin 286'ya ulaştı ve bu dönemde badem üretimi 190 bin ton olarak gerçekleşti. 2023 yılında ise badem ağaçları, 14 bin 592'si meyve veren ve 7 bin 717'si meyve vermeyen olmak üzere 22 bin 309'a yükseldi. Ancak, badem üretiminin 200 bin tondan 170 bin tona düşerek önemli bir gerileme gösterdi. Ağaç sayısındaki artışa karşın badem üretimindeki bu düşüş dikkat çekici.”
Net ithalatçı olduğumuz ender ürünlerden biri olan fındıkta da düşük alım politikasının sorun yarattığını belirten Gürer, en az 160 TL alım fiyatı beklenen fındık için düşük fiyat verildiğini ifade etti. Gürer, “130 TL alım fiyatı, üreticiyi fındıktan soğutuyor" dedi.
“Geçen yıl fındık üretimi 115 bin ton azaldı"
Gürer, 2023 yılında fındık ağacı sayısının 410 bin 700 olmasına rağmen üretimin 115 bin ton azaldığını ifade etti. Bu durumun bir nedeni olarak üreticinin yeterli bakımı yapabilecek gelirinin olmamasına işaret eden Gürer, şöyle devam etti:
“Fındık bahçesi olan ancak yeterli bakım yapacak geliri olmayan üreticiler sorunlarla karşılaşıyor. 2022 yılında fındık ağacı sayısı 395.994'ü meyve veren, 12.987'si meyve vermeyen olmak üzere toplam 408.981 olarak kaydedilmiş ve bu dönemde fındık üretimi 765 bin ton olarak gerçekleşmiştir. Ancak 2023 yılında, meyve veren fındık ağacı sayısı 397.211'e, meyve vermeyen ağaç sayısı ise 12.489'a ulaşmış, toplamda 410.700 ağaç olmasına rağmen, üretim 115 bin ton azalarak 650 bin tona gerilemiştir.
“Fıstık üretimi de azaldı"
2022 yılında 51.144'ü meyve veren ve 25.470'i meyve vermeyen olmak üzere toplamda 83.614 Antep fıstığı ağacı bulunurken, üretim 239 bin 289 ton olarak kaydedilmişti. 2023 yılında ise meyve veren Antep fıstığı ağacı sayısı 60.549'a, meyve vermeyen ağaç sayısı ise 26.617'ye yükselerek toplamda 87.166 ağaca ulaşmış, ancak üretim 63 bin 289 ton azalarak 176 bin tona düşmüştür. Bu sonuçları irdelemek ve doğru okumak gerekir.”
Gürer, ceviz için de aynı durumların geçerli olduğunu söyleyerek “2023 yılında 63 bin 885 ton ceviz ithalatı karşılığında 129 milyon 728 bin dolar, 2024 yılının ilk yarısında ise 41 bin 985 ton ithalat karşılığında 85 milyon 617 bin dolar ödendi" dedi.
“Ceviz ağaçlarında meyve vermeyen ağaç sayısı bir sorunun göstergesidir"
Ceviz ağaçlarında meyve vermeyen ağaçların sayısının yüksekliğine dikkat çeken Gürer, “Bu bir sorunun göstergesidir" ifadesini kullandı. Gürer, şunları dile getirdi:
“Diğer sert kabuklu meyve ağaçlarında meyve veren ve meyve vermeyen ağaç sayıları arasında makul bir oran bulunurken, ceviz ağaçlarında meyve vermeyen ağaç sayısının meyve veren ağaç sayısına neredeyse eşit olması, üretim kapasitesi ve verimlilik açısından dikkat çekicidir. 2022 yılında ceviz ağacı sayısı 15.327'si meyve veren ve 12.246'sı meyve vermeyen olmak üzere toplamda 27.573'e ulaşmış ve ceviz üretimi 335 bin ton olarak gerçekleşmişti. 2023 yılında ise meyve veren ceviz ağacı sayısının 16.777'ye, meyve vermeyen ağaç sayısının ise 12.628'e yükselerek toplamda 29.405'e ulaştığını ve üretimin 360 bin ton seviyesindeydi. Ancak, meyve vermeyen ağaç sayısının yüksekliği bu bağlamda bir sorunun varlığının göstergesidir.”
“Tarımda kamucu bir anlayış olmalı"
Gürer, ürün kaybının önüne geçebilmek için tarımda kamucu bir anlayışla hareket edilmesi gerektiğini dile getirerek şunları belirtti:
“Tarımda yaşanan sorunların temelinde çözüm odaklı çalışmalarda öngörü ve planlama eksikliği olduğu somut bir şekilde görülmektedir. Tarımda kamucu bir anlayışla, planlı ve öngörülebilir bir şekilde, küresel iklim değişikliği ve ani hava durumları dikkate alınarak ağaç dikiminde cins seçiminde gereken hassasiyetin gösterilmemesi durumunda, ürün kaybı ve verimlilik sorunları devam edecektir.”