Esad rejiminin devrilmesi sonrası Türkiye'de çokça konuşulan konulardan bir tanesi de Suriyelilerin ülkelerine dönüşü konusu oldu. Dönme hazırlıklarına başlayanların kiraladıkları evlerden çıkması, eşyalarını ve araçlarını satması piyasada hareketlilik yarattı. Suriye’de 2011 yılında başlayan iç savaştan kaçarak Türkiye’ye gelen Suriyeliler, 61 yıllık Baas rejiminin yıkılmasının ardından ülkelerine dönmeye başladılar. Ülkelerine dönen Suriyelilerin en çok ihtiyaç duydukları şeyse yeni yaşamları için gerekli olan nakit para olmuş durumda. Hatay’da yaşayan Suriyeliler, emek vererek biriktirdikleri altınlarını yeni yaşamlarını kurmak için bozdurmaya başladılar.
Kuyumcu Ahmet Güney, Suriyelilerin yeni yaşamları için altınlarını bozdurduklarını ifade ederek altının fiyatının bir süre daha yükselmesini öngörmediklerini söyledi.
Suriyelilerin nakit ihtiyacını karşılamak için emek vererek ziynet eşyalarını bozduklarını dile getiren kuyumcu Ahmet Güney, “Savaştan sığınarak Türkiye’ye gelen insanlar, Esad rejiminin devrilmesinin ardından ülkelerine dönmeye başladılar. Ülkemizde yaşayan ve emek vererek birikim yapan Suriyeliler, ülkelerine döndüklerinde hayatlarına devam ettirebilmek ve yeni bir yaşama başlamak için nakit paraya ihtiyaç duyacaklar. İnsanlar nakit para ihtiyaçlarını karşılamak için emek vererek biriktirdikleri altınlarını bozdurmaya başladılar. Bu bozdurulan altınlar tekrar piyasamızda geri dönüşüme geçip yeni modeller şeklinde vitrinlerimizde yerini alıyor. Bu olaylar öncesinde talep daha fazlaydı, üretim yaparken külçe altınları kullanıyorduk. Şimdi durum değişti ve bu sefer Suriyelilerden gelen yoğun altın bozdurmalarından kaynaklı talep azaldı, nakde olan ihtiyaç arttı. İnsanlar altın bozdurarak elde ettikleri paralarla Suriye’de gidip; evlerini, iş yerlerini ve tarlalarını işler hale getirmeye çalışacaklar” dedi.
“ALTIN ŞU AN DURAĞAN SEVİYEDE VE BİR SÜRE DAHA DÜŞER ARDINDAN DA TEKRAR TOPARLAR DİYE DÜŞÜNÜYORUZ”
Altında bir süre daha yükseliş beklemediklerini dile getiren sarraf Güney, “Arz talep dengesinde Suriyelilerin yoğun altın bozdurmasından dolayı altının bir süre yükselmesini öngörmüyoruz. Bir süre daha stabil bir şekilde hareket eder. Suriyelilerin Esad’ı devirmesiyle altın gerileme süreci yaşadı. Altın şu an durağan seviyede ve bir süre daha düşer ardından da tekrar toparlar diye düşünüyoruz” ifadelerini kullandı.
“SURİYE’YE DÖNEN HERKESİN HASARI VAR VE İNSANLAR YENİDEN YAŞAM KURACAK, İNSANLARIN ELİNDE KAĞIT PARA OLMASI GEREKİYOR”
İnsanların dönüş için altınlarını kağıt paraya çevirmeye başladıklarını dile getiren Suriyeli kuyumcu Amir Kindavi, “Esad rejimi düştükten sonra burada yaşayan Suriyeliler ülkelerine dönmeye başladılar. Burada satın aldıkları altınları da kağıt paraya çevirmek için satmaya başladılar. Orada altını kullanması zor. Türkiye için de güzel bir gelişme olacak. Suriye’ye dönen herkesin hasarı var ve insanlar yeniden yaşam kuracak, insanların elinde kağıt para olması gerekiyor. Daha ilk haftada çok yoğunluk olmadı ama ilerleyen zamanda yoğunluk olacak. Şu an altınlarını dolara dönüştürmek için gelenler oldu” şeklinde konuştu.
SURİYELİLERİN ÜLKELERİNE DÖNÜŞLERİNİ KOLAYLAŞTIRACAK YENİ ADIMLAR DEVREDE
Öte yandan AA muhabirinin edindiği bilgiye göre, Ticaret Bakanlığı, Suriye vatandaşlarının geri dönüş işlemlerine ilişkin tüm gümrük ve dış ticaret bölge müdürlüklerine genelge gönderdi.
Genelgeyle, dönüşler sırasında yaşanabilecek aksaklıkların giderilmesi ve sürecin sağlıklı şekilde yürütülmesi hedeflendi. Bu kapsamda, Suriyelilerin ülkeden çıkış işlemlerinin hızlı şekilde gerçekleştirebilmesi amacıyla gümrük işlemleri, diğer ilgili kamu kurumlarıyla koordinasyon içinde yapılacak. Bunun için gümrük idareleri gerekli her türlü önlemi alacak.
YOLCU BERABERİNDEKİ EŞYA VE TAŞITLARA İLİŞKİN KOLAYLIK SAĞLANDI
Suriyelilerin geri dönüş işlemlerinde yolcu beraberi eşya ile ev eşyasına ilişkin sözlü beyan formu aranmayacak. İşlemler, söz konusu genelgede yer alan "Kolaylaştırılmış Çıkış Formu"nun düzenlenmesiyle yapılacak.
Suriye'den gelen geçici koruma statüsüne haiz kişilerin ülkelerinden getirdikleri ve noterler tarafından tescil edilen plakalı taşıtlarına ilişkin de kolaylık sağlandı. Bu kapsamda, taşıtla birlikte kesin çıkış yapılması durumunda, ilgili noterce düzenlenen kaydın kapatıldığına dair belge gümrük idaresine ibraz edilecek. Taşıtın belgelerindeki ayniyetine uygunluğunun da tespiti halinde, Taşıt Takip Programı'nda gerekli işlemler yapılarak, aracın kaydı kapatılacak ve çıkış işlemleri hızla gerçekleştirilmiş olacak.
Eğer programda söz konusu araca ilişkin herhangi bir kayıt bulunamazsa, ilgili noterce düzenlenen kaydın kapatıldığına dair belgenin gümrük idaresine ibrazı ve taşıtın belgelerindeki ayniyetine uygunluğunun tespiti halinde, ilgili programa kayıt yapılarak çıkışa müsaade edilecek.
TÜRKİYE'DE KURULAN İŞ YERLERİNİN NAKLİ İÇİN SÖZLÜ BEYAN FORMU
Genelgeyle Suriye vatandaşlarının Türkiye'de edindikleri yerli plakalı araçlarının çıkış işlemlerine yönelik de adım atıldı.
Bu kapsamda, "Yabancılara İkinci El Taşıt Satışı Hakkında Kanun" hükümleri çerçevesinde ilgili noterce düzenlenen kaydın kapatıldığına dair belgenin gümrük idaresine ibraz edilmesiyle "Kolaylaştırılmış Çıkış Formu" düzenlenecek. Bu kapsamda ayniyet kontrolü yapılarak ilgili programa kaydedilen taşıtın çıkış işlemleri gerçekleştirilecek.
Suriyelilerin Türkiye'de kurdukları iş yerlerinin nakline ilişkin işlemler ise Gümrük Yönetmeliği uyarınca Sözlü Beyan Formu düzenlenerek tamamlanacak.
DÖVİZ VE ZİYNET EŞYASI ÇIKIŞLARINA YÖNELİK DÜZENLEME
Suriye vatandaşlarının beraberlerinde götürecekleri nakitlerle ilgili de düzenleme yapıldı.
Hazine ve Maliye Bakanlığı Finansal Piyasalar ve Kambiyo Genel Müdürlüğünün 17 Aralık 2024 tarihli ve 3625550 sayılı yazısı uyarınca, Suriye vatandaşlarının beraberlerinde kendilerine ait ve değeri 15 bin doları aşan ve ticari amaç taşımayan ziynet eşyası niteliğinde kıymetli madenlerden ve taşlardan yapılmış eşyaları yurt dışına çıkarmaları durumunda, bu eşyaların girişte beyan edilmiş olması veya Türkiye'de satın alındığının belgelenmesi şartı aynı tarihe kadar (31 Aralık 2025) aranmayacak.
Ayrıca, yolcu beraberi 25 bin lirayı aşan Türk parası ve bu para birimiyle ödemeyi sağlayan belgeler ile 10 bin avro veya eşitini aşan döviz çıkışlarında "Nakit Beyan Formu" ile gümrük idarelerine beyanda bulunmaları yeterli olacak.
"HER TÜRLÜ ÇALIŞMAYI İLGİLİ BAKANLIKLARIMIZLA KOORDİNELİ ŞEKİLDE HASSASİYETLE SÜRDÜRÜYORUZ"
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, AA muhabirine, Suriyelilerin geri dönüşlerinin sağlıklı şekilde yapılması amacıyla Ticaret Bakanlığını ilgilendiren konulara dair yürüttükleri çalışmalara ilişkin bilgi verdi.
Baas rejiminin devrilmesi sonrası geri dönüşlerin hızlandığını anımsatan Bolat, bu kapsamda Suriye'ye açılan gümrük kapılarında hızla gerekli düzenlemeleri yaptıklarını söyledi. Bolat, geçişlerin sorunsuz olabilmesi için altyapı, teknoloji ve personel bakımından gümrük kapılarının güçlendirildiğini hatırlatarak, şöyle konuştu:
"Suriye vatandaşlarının gönüllü geri dönüşlerinin güvenli, hızlı ve etkin şekilde sağlanmasına yönelik her türlü çalışmayı hassasiyetle sürdürüyoruz. Uygulamada karşılaşılan bazı engelleri de hızla aşmak için diğer bakanlıklarla birlikte çalışıyoruz. Gümrük işlemlerini gerçekleştirirken, insani ve hukuki sorumluluklarımız doğrultusunda azami hassasiyet gösteriyoruz. Bu kapsamda Ticaret Bakanlığı olarak geri dönüş yapan Suriyeli vatandaşlara yanlarında eşyalarını götürebilmeleri ve mali durumlarıyla alakalı gümrük düzenlemelerini hayata geçirdik. Diğer bakanlıklarımız da gerekli işlemler için çalışıyor."
"YENİ GENELGEMİZ İŞLEMLERİ VE GERİ DÖNÜŞLERİ HIZLANDIRMAYA YÖNELİK"
Bolat, Suriye istikrara kavuştukça gönüllü, güvenli ve onurlu geri dönüşlerin artacağını belirterek, "Gümrük ve dış ticaret bölge müdürlüklerimize gönderdiğimiz genelgemiz de, bu sürecin sorunsuz şekilde gerçekleştirilmesi amacını taşıyor. İşlemleri olabildiğince kolaylaştırarak sadeleştiriyoruz. Genelgemiz de işlemleri hızlandırmaya yönelik. Çünkü Suriyeli vatandaşlardan birçoğu, Türkiye'de kullandıkları ev eşyalarını, arabalarını da beraberlerinde götürmek istiyorlar. Aynı şekilde paraları, ziynetleri ve diğer kazanımları konusunda kayba uğramadan ülkelerine dönebilmek istiyorlar. Bu noktada yayımladığımız genelge, onlar açısından süreçleri kolaylaştırıcı ve zorlukların aşılmasını sağlayıcı bir nitelik taşıyor." dedi.
Türkiye'nin, başından beri Suriye ile komşuluk hukukunun ve büyük devlet olmanın gereklerini harfiyen yerine getirmek için çabaladığını vurgulayan Bolat, şunları kaydetti:
"Biz, başından bu yana Suriye'nin toprak bütünlüğünün ve üniter yapısının korunmasını savunurken, meseleye hiçbir zaman menfaat eksenli yaklaşmadık. Her zaman insani hassasiyetlerle bu konuda hareket ettik. Suriyeliler bizim kardeşimiz. Sayın Cumhurbaşkanı'mız da bunu 'Kalbimizin bir yarısı Antep'se, Hatay'sa, Şanlıurfa'ysa, diğer yarısı Afrin'dir, Halep'tir, Hama'dır, Humus'tur, Şam'dır.' şeklinde ifade etmişti. Dün ve bugün olduğu gibi, yarın da Suriyeli kardeşlerimizin yanında olmaya devam edeceğiz. Onların ülkelerine geri dönüşlerinde gerekli kolaylıkları sağlayarak, sürecin sorunsuz şekilde yürütülmesi için gerekli adımları atmayı sürdüreceğiz."
