TÜRK-İŞ’ in verilerine göre; Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin “gıda için” yapması gereken asgari harcama tutarındaki artış bir önceki aya göre yüzde 0,19 oranında gerçekleşti. 8 aylık değişim oranı yüzde 33,53 oldu. Son 12 ay itibarıyla değişim oranı ise yüzde 57,99 olarak hesaplandı. Yıllık ortalama artış yüzde 77,66 oldu.
“Açlık yoksulluk araştırması, temmuz ayına göre 37 TL arttı”
Son üç ay da artış oranı yüzde 1 seviyelerinde gerçekleşen açlık-yoksulluk sınırı bu ay da temel gıda fiyatlarının çoğunlukta sabit kalması ve küçük miktarlardaki artışlar nedeniyle yüzde 0,19 oranında hesaplandı. TÜRK-İŞ uzmanları tarafından ülke genelinde en çok tercih edilen süpermarketler ve Ankara’nın farklı semtlerindeki halk pazarlarına gidilerek hesaplanan açlık yoksulluk araştırması, temmuz ayına göre 37 TL arttı. Yılın ilk 5 ayında 3 bin 921 TL artış görülen açlık sınırında, (Ocak 2024 - 15 bin 48 TL ve Mayıs 2024 - 18 bin 969 TL) son 3 ayda 292 TL artmış oldu. Yılın ilk beş ayında bütün ürünlerde sürekli ve yüksek miktarlarda gerçekleşen artışlar son üç ayda düşük oranlarda ve sınırlı ürünlerde gerçekleştiği görüldü.
Yılın ilk 8 ayında araştırma içerisinde bulunan temel gıda maddelerinden bazılarında görülen fiyat artış oranı şöyle:
“Yeşil mercimek yüzde 20,59, kırmızı mercimek yüzde 24,03, kuru fasulye yüzde 12,06, nohut yüzde 20,54, pirinç yüzde 16,74, peynir yüzde 26,53, yoğurt yüzde 24,98, dana eti yüzde 27,42, kuzu eti yüzde 36,99, tereyağı yüzde 21,52, baharat yüzde 26,30, siyah zeytin yüzde 24,14, bal yüzde 23,35, pekmez yüzde 24,01.”
TÜRK-İŞ hesaplamasında temel alınan ve doğrudan piyasadan derlenen fiyatlara göre, gıda ürünlerinde ağustos ayında harcama gruplarındaki değişimlere ilişkin şu değerlendirmeler yapıldı:
“Süt, yoğurt, peynir grubunda; süt, yoğurt, peynir ürünlerinin fiyatında bu ay da önemli bir değişiklik görülmedi. Süt ve peynir fiyatları sabit kalırken, yoğurt fiyatlarında yüzde 1.83 oranında artış gözlemlendi.
“Yumurta fiyatları bu ayda yüzde 12,69 arttı”
Et, tavuk, balık, yumurta, kuru baklagiller, ürünlerinin bulunduğu grupta; dana etine yüzde 1.44, kuzu etine yüzde 2.95 oranında zam geldiği gözlemlendi. Balık sezonunun sona ermesi nedeniyle sınırlı satış yerlerinde kültür balıklarının satışı devam etmektedir. Balık tezgâhlarında yaygın bulunan levrek, çupra, alabalık, somon gibi balıkların kilogram fiyatlarında 24 TL’lik artış olduğu gözlemlendi. Temmuz ayında tavuk eti ihracatına getirilen kısıtlama nedeniyle yüzde 21 oranındaki düşüş görülmüştü. Ağustos ayında ise yüzde 7 oranında artış gerçekleşti. Yumurta fiyatlarında geçen ay olduğu gibi bu ayda yüzde 12.69 oranında artış görüldü. Böylece geçtiğimiz ay ile birlikte yumurta fiyatında yüzde 24.09 oranında artış gerçekleşti. Kurubaklagil fiyatları genel olarak sabit kalırken, bazı markaların 1-2 TL değişiklik yaptığı görüldü.
“Patates fiyatı sabit kaldı”
Taze sebze-meyve grubunda; sebze fiyatlarında beklenen mevsim ucuzluğu bu ay da geçen ay olduğu gibi kısmen kendini gösterdi. Yaz sebzelerinden domates, biber, salatalık ve taneli sebzelerden fasulyenin fiyatı gerilerken barbunya ile yine mevsim ürünü olan salata yeşillikleri fiyatında önemli bir değişiklik görülmedi. Hesaplamada her zaman olduğu gibi gıda harcaması içinde günlük kullanımı yaygın olan mevsim ürünleri esas alındı. Kilogram fiyatı 120 TL’den başlayıp 160-180 TL’ye kadar çıkan bamya hesaplama dışında bırakıldı. Karpuz-kavun kilogram fiyatlarındaki düşüş devam etti. Ana yemeklerin olmazsa olmazı kuru soğanın fiyatında bu ay gerileme olduğu tespit edildi. Patates fiyatı sabit kaldı.
“Ortalama meyve kg fiyatı 60,83 TL”
Ortalama sebze (ana yemekleri tamamlayan maydanoz, kıvırcık vb. salata yeşillikleri dâhil değil) kg fiyatı 29,56 TL, ortalama meyve kg fiyatı 60,83 TL oldu. Hesaplamada bu ay 17’si sebze ve 12’si meyve olmak üzere toplam 29 üründeki fiyat değişimi dikkate alındı. Ortalama meyve-sebze kg fiyatı 42,50 TL olarak tespit edildi (ana yemekleri tamamlayan maydanoz, kıvırcık gibi salata yeşillikleri bu hesaplamada ‘Ortalama Meyve-Sebze Fiyatı’ na dâhil edilmektedir)
“Pirinç, un ve irmiğin kilogram fiyatı sabit kaldı”
Ekmek, pirinç, un, makarna, bulgur, irmik gibi ürünlerin bulunduğu grupta; pirinç, un ve irmiğin kilogram fiyatında geçtiğimiz ay yüzde 3 ile yüzde 5 oranında artış görülmüştü. Ağustos ayında ise bu gruptaki ürünlerin fiyatı sabit kaldı.
“Ayçiçek yağı yüzde 4,49 arttı”
Temel yağ ürünlerinin bulunduğu grupta; zeytinyağı, tereyağı ve margarin fiyatlarında ciddi bir artış olmadığı gözlemlendi. Ayçiçek yağında ise yüzde 4,49 oranında artış görüldü. Siyah zeytinin kilogram fiyatında yüzde 2.43 oranında düşüş görülürken, yeşil zeytinin kilogram fiyatı ise sabit kaldı.
“Çayın fiyatı bu ay yüzde 10,87 arttı”
Son grupta yer alan gıda maddelerinden baharat ürünlerinin(kimyon, nane, karabiber vb.) fiyatı sabit kaldı. Çayın kilogram fiyatı ise geçen ay yüzde 9 oranında artmıştı. Bu ay da yüzde 10,87 oranında artış görüldü, son iki ayda toplam yüzde 19,87 oranında artış olduğu tespit edildi. Şeker, reçel ve pekmez fiyatlarında kısmi bir artış görülürken, balın kilogram fiyatı ortalama yüzde 6,69 oranında arttı. Tuz ve salçanın fiyatı bu ay sabit kaldı.”
