BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Afganistan İslam Emirliği’nin kurulmasından bu yana ülkedeki durumu değerlendiren yeni bir rapor hazırladı. Raporda, Afganistan’da güvenlik, insan hakları, insani durum ve ekonomik gelişmelerle ilgili bilgiler yer aldı.
Güvenlik olayları yüzde 2 arttı
Rapora göre, 1 Ağustos-7 Kasım tarihleri arasındaki üç aylık dönemde, Afganistan’da güvenlik olaylarının sayısı yüzde 2 artarak bin 414’e yükseldi. Bu olayların yüzde 61’i silahlı çatışma, yüzde 13’ü el yapımı patlayıcılar, yüzde 9’u hedefli saldırılar, yüzde 8’i havan ve roket saldırıları, yüzde 5’i intihar saldırıları ve yüzde 4’ü de diğer saldırılar şeklinde gerçekleşti.
Raporda, silahlı çatışmaların sayısının yüzde 41 azalarak 104’ten 61’e düştüğü, el yapımı patlayıcılardan kaynaklanan patlamaların sayısının da yüzde 72 azalarak 65’ten 18’e gerilediği belirtildi. Buna karşılık, hedefli saldırıların sayısının yüzde 50 artarak 104’ten 156’ya, havan ve roket saldırılarının sayısının da yüzde 33 artarak 88’den 117’ye çıktığı kaydedildi.
DAİŞ saldırıları yüzde 70 azaldı
Raporda, Afganistan’da silahlı muhalif grupların ve DAİŞ’in saldırılarının da azaldığına dikkat çekildi. Rapora göre, BM’nin 3 ilde 8 DAİŞ saldırısını kaydettiği üç aylık dönemde, DAİŞ’in saldırıları yüzde 70 oranında azaldı. 2022’nin aynı döneminde 6 ilde 27 saldırı gerçekleştiren DAİŞ, 2023’te sadece 3 ilde 8 saldırı düzenledi.
Raporda, silahlı muhalif grupların saldırılarının da yüzde 30 oranında azaldığı belirtildi. 2022’nin aynı döneminde 34 ilde 1.357 saldırı gerçekleştiren silahlı muhalif gruplar, 2023’te 31 ilde 948 saldırı düzenledi.
Ekonomik durum belirsiz ve kırılgan
Raporda, Afganistan’daki ekonomik durumun da belirsiz ve kırılgan olmaya devam ettiği ifade edildi. Rapora göre, Afganistan’ın ticaret açığı arttı ve ithalat ihracattan 10 kat fazla oldu. Afganistan’ın ithalatı 2023 yılında 5,5 milyar dolar, ihracatı ise 500 milyon dolar olarak tahmin edildi.
Raporda, Afgan para biriminin istikrara kavuşmasını dolaylı olarak desteklemek için BM’nin 1 Aralık 2021 ile 15 Ekim 2023 tarihleri arasında 3,23 milyar dolar (Ocak 2023’ten bu yana 1,4 milyar dolar) transfer ettiği belirtildi. Raporda, Afganistan’ın uluslararası toplumdan ekonomik ve insani yardım almasının önemine de vurgu yapıldı.
Mülteci geri dönüşleri baskı oluşturuyor
Raporda, Afganistan’daki insani durumun da zorlu olduğu ifade edildi. Rapora göre, Afganistan’da 18,4 milyon kişi insani yardıma muhtaç durumda. Ayrıca, 5,5 milyon kişi de ülke içinde yerinden edildi.
Raporda, Pakistan’dan Afganistan’a geri dönen mültecilerin sayısının da arttığına yer verildi. Rapora göre, 2023 yılında Pakistan’dan Afganistan’a 1,2 milyon mülteci geri döndü. Bu geri dönüşlerin, Afganistan’ın ekonomisi ve sosyal dokusu üzerinde ciddi bir baskı oluşturduğu belirtildi. Raporda, geri dönen mültecilere yönelik koruma ve destek sağlanması gerektiği vurgulandı.